We scrollen door het nieuws dat gaat over oorlog, klimaatstress, AI-angst en werkdruk. Veel mensen voelen zich machteloos en onrustig in een wereld die complexer voelt dan ooit. Maar: leiderschap begint niet daarbuiten. Het begint bij jezelf. Hoe kan ik hiermee omgaan? Bij de Zelforganisatiefabriek nemen we het volgende uitgangspunt als het gaat over Persoonlijk Leiderschap: het gaat over regie nemen over jouw eigen leven. Dit is gebaseerd op de theorie over persoonlijk leiderschap. Door te onderzoeken wat je waarden en talenten zijn, kun je doelen kiezen die bij jou passen. Zo kun je zowel zakelijk als privé bewuste keuzes maken zodat je een gelukkiger leven zal leiden.
Theorie persoonlijk leiderschap: Van binnen naar buiten
Persoonlijk leiderschap is geen vast recept. En wie zich erin verdiept, ziet al snel: er zijn tientallen visies, modellen en theorieën die allemaal bijdragen. En ieder model of theorie over persoonlijk leiderschap brengt iets. Ook afhankelijk van waar jij staat in je eigen ontwikkeling.
En de rode draad: in het werken aan persoonlijk leiderschap ga je ‘van binnen naar buiten’. En dat begint bij jou als persoon. Het gaat over je verleden, heden en toekomst. Het gaat over hoe je denkt, voelt, kijkt en wat daarop van invloed is.
In deze blog delen we de modellen en theorie van persoonlijk leiderschap waar wij veel mee werken, als inspirerende kaders. Theorieën die helpen om de weg naar binnen te gaan en van daaruit met meer stevigheid, richting en vrijheid te bewegen in je werk en leven.
Maslow: Wat heb jij nodig om te kunnen groeien?
De piramide van Maslow bestaat als sinds 1943 en blijft nog steeds te gebruiken. Zeker in een tijd waarin mentale gezondheid en duurzame inzetbaarheid hoog op de agenda staan. Zijn model laat zien dat persoonlijke groei pas mogelijk wordt als basisbehoeften zoals veiligheid, rust, verbinding en waardering zijn vervuld.
In werkcontext zie je dit terug in de toename van stressklachten en burn-outs. Veel professionals worden aangesproken op eigenaarschap of verandering, terwijl ze intern vooral proberen te overleven. Maslow herinnert ons eraan: zorg voor de fundering voordat je een verdieping bouwt.
Covey: Regie begint bij jezelf
Stephen Covey’s boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ is al meer dan 30 jaar oud, en nog steeds populair. Zijn eerste principe, wees proactief, gaat over verantwoordelijkheid nemen voor je eigen keuzes, houding en gedrag. Niet reageren op wat je overkomt, maar kiezen hoe je ermee omgaat.
In organisaties die inzetten op zelforganisatie of wendbaarheid, zie je hoe belangrijk deze houding is. Medewerkers die zich bewust zijn van hun invloed zijn beter in staat grenzen aan te geven, prioriteiten te stellen en oplossingsgericht te handelen, zelfs in complexe situaties.
Lees meer over Covey’s model in onze blog over persoonlijk leiderschap volgens Covey.
Theorie persoonlijk leiderschap: Start met waarom
Simon Sinek’s ‘Golden Circle’ werd beroemd door zijn TED-talk: “People don’t buy what you do, they buy why you do it.” Zijn model wordt veel gebruikt in marketing en leiderschapstrainingen maar is ook krachtig op individueel niveau. Want mensen die verbonden zijn met hun ‘waarom’ en hun drijfveren, ervaren meer motivatie, betekenis en veerkracht. Dat blijkt ook uit onderzoek naar werkgeluk en purpose-driven werken.
Vanuit de Theorie ‘U’ wordt het belang benadrukt van zelfreflectie en het ontwikkelen van een dieper bewustzijn om vanuit je ware potentieel te kunnen handelen. Het gaat niet alleen om leren van het verleden, ook om het anticiperen op en een gewenste toekomst.
Ofman: Kwaliteit, valkuil en groei
Het kernkwadrant van Daniel Ofman is een klassiek model dat veel gebruikt wordt. Het helpt je om kwaliteiten te herkennen, valkuilen te benoemen, uitdagingen te formuleren en irritaties om te zetten in leerpunten.
Het is een laagdrempelige manier om taal te geven aan patronen. Juist in stressvolle of samenwerkingssituaties zie je hoe snel een kracht kan doorschieten en een valkuil wordt, bijvoorbeeld daadkracht die omslaat in dominantie. Je eigen kwaliteiten, valkuilen, uitdaging en allergie kennen, zorgen dat je zelf leiderschap kan nemen.
Meer over dit model lees je in onze blog over Ofman en kernkwadranten.
NLP: Van gedrag naar overtuiging en identiteit
NLP (Neuro-Linguïstisch Programmeren) gaat over het bewust worden van je onbewuste processen. En van daaruit je keuze mogelijkheden vergroten. Een bekend model vanuit NLP zijn de logische niveaus van Bateson & Dilts. Dit model maakt zichtbaar dat gedrag wordt beïnvloed door diepere lagen: overtuigingen, waarden, identiteit en zelfs zingeving.
Veel mensen proberen iets te veranderen in hun gedrag, bijvoorbeeld je meer uitspreken in vergaderingen, beter grenzen stellen. Ze komen niet verder omdat er op een dieper niveau iets schuurt. Bijvoorbeeld op niveau van overtuigingen, waarden, identiteit of hun missie.
Theorie persoonlijk leiderschap: Benadering vanuit waardering
Zowel ‘Appreciative Inquiry’ (waarderend onderzoeken) als ‘Dienend Leiderschap’ delen een belangrijk uitgangspunt: leiderschap draait om het voeden van potentieel (en niet om grip en controle). Appreciative Inquiry, ontstaan vanuit de positieve psychologie, richt zich op wat werkt, waar energie zit, en hoe je dat kunt versterken. In plaats van problemen analyseren, onderzoek je successen, talenten en positieve uitzonderingen.
Dienend leiderschap (Robert Greenleaf) sluit hier naadloos op aan. Het vraagt van leiders, formeel of informeel, dat ze ruimte geven aan de ontwikkeling van anderen. Door beschikbaar te zijn, echt te luisteren en vertrouwen te geven, in plaats van het op te lossen. In organisaties die werken met zelforganisatie of gedeeld eigenaarschap zien wij hoe krachtig deze houding werkt. Persoonlijk leiderschap groeit doordat er aandacht, erkenning en waardering is.
Je lichaam en zenuwstelstel als kompas
Hier komt de laatste jaren steeds meer aandacht voor, de wijsheid van ons lichaam. Daniel Goleman toonde al in de jaren ’90 aan dat emotionele intelligentie (EQ) belangrijker is voor succes in leiderschap dan IQ. Zelfbewustzijn, zelfregulatie, empathie en sociale vaardigheden vormen de kern.
De polyvagaaltheorie van Stephen Porges voegt hier een waardevolle fysiologische laag aan toe. Je zenuwstelsel bepaalt of je in verbinding blijft of in stressreactie schiet. In werkrelaties, feedbackgesprekken of conflictsituaties bepaalt deze ‘onzichtbare’ laag vaak het verschil tussen escalatie of contact houden.
Een startpunt in plaats van een waarheid
En ja, er zijn nog veel meer modellen dan we hier kunnen noemen en die effectief zijn: Systemisch werk, ACT, Deep Democracy, Management Drives, DISC, ze zijn allemaal waardevol. De kunst is niet om alles te weten, maar om iets te kiezen dat jou verder helpt in je reis van binnen naar buiten.
Heb je vragen of wil je meer weten over persoonlijk leiderschap? Neem dan gerust contact met ons op via 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl. Heb je interesse in een training persoonlijk leiderschap? Vraag dan vrijblijvend een offerte aan voor een voorstel op maat.
Dit blog is onderdeel van een reeks over het onderwerp persoonlijk leiderschap. Zo hebben we blogs over verschillende onderwerpen die allen bijdragen aan jouw persoonlijk leiderschap. Benieuwd? We hebben er hier nog een paar voor je op een rijtje gezet:
