Om je eigen bewustzijn te vergroten, je blinde vlekken te verkleinen en je leerdoelen te bereiken, is het vragen om feedback en het ontvangen ervan een belangrijk hulpmiddel. Mensen met een groeimindset staan van nature meer open voor het ontvangen van feedback, aangezien zij zich actief willen verbeteren. Feedback is nuttig voor iedereen, zowel op professioneel als persoonlijk vlak, en je kunt ervan leren! Binnen de theorie van Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) geldt de vooronderstelling: “Er bestaat geen mislukking, alleen feedback.” Door deze vooronderstelling als waarheid aan te nemen, verschuif je van ‘oordelen’ naar ‘evalueren’. In het geval van feedback bestaan er verschillende methoden en stappen die als hulpmiddel dienen om dit in de praktijk te brengen, waaronder de sandwich methode, waarop we in dit artikel verder zullen ingaan.
Wat is sandwich feedback?
De sandwich methode is bedacht door Mary Kay Ash, die in 1984 een boek over leiderschap uitbracht (Mary Kay on People Management). Deze methode werd bekender toen het boek ‘One Minute Manager’ van Blanchard en Johnson een bestseller werd.
Deze feedbackvorm is erop gericht om iemand op een stimulerende manier te ondersteunen bij het aanleren van gewenst gedrag en vaardigheden. Het is echter minder effectief bij het corrigeren van negatief gedrag.
De term “sandwich” in de methode verwijst naar de opbouw, die vergelijkbaar is met een sandwich: brood – beleg – brood. Het brood staat voor het positieve aspect dat je hebt waargenomen, het beleg behandelt wat er kan worden verbeterd aan het gedrag of de vaardigheid.
Stappen van de sandwich methode
De sandwich feedbackmethode bestaat uit 3 stappen.
- Stap 1: Benoem wat goed ging
Spreek in de tegenwoordige tijd en in de ik-vorm, en wees zo specifiek mogelijk. Wat heeft de persoon zintuigelijk specifiek goed gedaan? Bijvoorbeeld: “Tijdens de vergadering heb ik gemerkt dat je actief deelneemt door vragen te stellen en te reageren op andere vragen.”
- Stap 2: Benoem wat beter kan
De tweede stap is het ‘beleggen’ van de sandwich, waarin je communiceert wat er verbeterd kan worden. Geef de verbeterpunten aan in de vorm van tips en adviezen. Wees ook hier zo specifiek mogelijk en houd het kort: “Een mogelijk verbeterpunt is dat je anderen de gelegenheid geeft om uit te spreken. Vandaag merkte ik dat je zowel José als Mehmet niet hebt laten uitpraten.”
- Stap 3: Afsluitende positieve samenvatting
Maak het broodje compleet door af te sluiten met een algemene positieve samenvatting. Benoem iets algemeens wat je waarneemt of wat de persoon goed doet, en leg uit hoe dat door het werken aan stap 2, nóg beter kan worden. Hierdoor breng je de ontvanger weer in een neutrale of positieve stemming. Dit vergroot de motivatie om aan de feedback te werken. Een voorbeeld hiervan kan zijn: “Over het algemeen ben ik blij met je actieve houding tijdens de vergadering, en ik verwacht dat het team jouw ideeën nog meer zal omarmen als je anderen de kans geeft om uit te spreken.”
- Let op:
Gebruik het woord “EN” om stap 1 en stap 2 aan elkaar te koppelen. Het woord “MAAR” wordt vaak gebruikt en verzwakt de betekenis van het eerste deel van de zin. Het beoogde effect van de sandwich methode is namelijk dat mensen horen wat ze specifiek goed doen, wat de verbeterpunten zijn en wat het resultaat kan zijn van verbetering. Alle drie de onderdelen zijn relevant en vullen elkaar aan in je feedback. Het is een geheel; het gaat niet alleen om het ‘beleg,’ het ‘brood’ is ook een voorwaarde.
De kracht en valkuil van de sandwich methode
De sandwich methode heeft zowel zijn voordelen, krachten, als nadelen ofwel valkuilen.
- De kracht:
Als we kijken naar hoe ons brein functioneert, zien we dat mensen meer openstaan voor tips of feedback wanneer ze zich in een neutrale of positieve stemming bevinden. Door te beginnen met positieve feedback stimuleer je het brein van de ontvanger en breng je diegene in een positieve stemming. Dit maakt de ontvanger ontvankelijker voor de verbeterpunten. Hij of zij zal zich gewaardeerd en gemotiveerd voelen, waardoor de bereidheid om aan de feedback te werken toeneemt. Dit leidt tot een minder defensieve reactie.
- De valkuil:
Het gevaar van deze methode is dat het kernverbeterpunt kan worden verzacht door de genoemde positieve elementen voor en na. Hierdoor kan het leereffect verminderen.
Bovendien kan het voorspelbaar worden, waardoor mensen de complimenten als minder oprecht kunnen ervaren en het ontvangen van feedback averechts kan werken. Het kan ook leiden tot krampachtig zoeken naar een compliment, het eerste positieve deel van de sandwich.
Het is belangrijk op te merken dat, ongeacht de feedbackmethode die je kiest, de oprechtheid van de feedback van cruciaal belang is. Als de feedback niet oprecht wordt gegeven, is de kans groot dat de ontvanger er niets mee doet.
Sleutels voor succesvolle feedback
Ongeacht welke feedbackmethode je kiest, of het nu de sandwichmethode is of een andere (bijvoorbeeld de 4-G-methode of met het Feedbackspel), er zijn altijd enkele sleutels voor succesvolle feedback:
- Benoem de feiten vanuit jezelf (geef ‘ik’-boodschappen).
- Wees specifiek in zintuigelijk waarneembaar gedrag (ik zie, hoor, ruik, voel..) en interpreteer zo min mogelijk.
- Waarnemen: je zegt ja en je schudt nee met je hoofd, daardoor kan ik je niet volgen.
- Oordelen/interpreteren: je bent onduidelijk.
- Het gaat om het gedrag, niet om de persoon. Bijvoorbeeld: ‘ik zie dat je je handen en armen veel beweegt tijdens het praten’ in plaats van ‘je bent druk’
- Richt je op het doel, het gewenste resultaat en wees daarbij zo concreet mogelijk.
- Hou het kort en dicht op het moment, zoveel mogelijk in het nu.
- Geef de ontvanger de mogelijkheid om te reageren en vragen te stellen.
Onthoud daarbij dat het altijd uitgaat van wat de ander nodig heeft om zich te ontwikkelen. De intentie van feedback geven is dan ook om het bewustzijn van de ontvanger te vergroten, om de ander te laten groeien (niet om jezelf een goed gevoel te geven).
Zie jij ook het belang van feedback in? En zou je binnen jouw team het geven en ontvangen van feedback willen verbeteren? Wij, van de Zelforganisatie Fabriek, zijn gespecialiseerd in het geven van feedback trainingen en alles wat daarbij komt kijken. In deze training spelen we onder andere een spel dat teamleden uitdaagt door middel van het uitvoeren van een aantal leuke en leerzame opdrachten.
Vraag eenofferteaan voor een voorstel op maat. Behoefte om eerst even contact te hebben? Je kunt ons bereiken op 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl.
Dit blog is onderdeel van een reeks over het onderwerp feedback. Zo hebben we blogs over verschillende onderwerpen die allen bijdragen aan het succesvol geven van feedback. Benieuwd? We hebben er hier nog een paar voor je op een rijtje gezet:
