Het Johari-venster is een model voor effectieve communicatie dat door Joseph Luften en Harry Ingham gecreëerd is in de jaren ’50 van de vorige eeuw. In het model staan zelfbewustzijn en wederzijds begrip centraal. Door het vergoten van zelfbewustzijn kan een individu beter zijn eigen gedachten, gevoelens en gedragingen begrijpen. Dit stelt hem vervolgens in staat effectiever te communiceren met anderen. Ook promoot het model wederzijds begrip en vertrouwen, wat leidt tot vermindering van verwarring, onbegrip en conflict. Dit alles maakt het Johari-venster tot een populair model voor het verbeteren van teampresteren. In dit blog gaan we in op het ontstaan van het venster en geven we de praktische toepassingen van de tool.
Geschiedenis en doel van het Johari-venster
De makers van het Johari-venster zijn psychologen Joseph Luften en Harry Ingham. Zij deden destijds onderzoek naar groepsdynamieken en naar technieken hoe ze deze kunnen verbeteren. Uit dit onderzoek is het Johari-venster ontstaan. De naam van het venster is een samenvoeging van de namen van de makers. De intentie achter het model is volgens de makers het vergoten van zelfbewustzijn van zowel individuen als groepen.
Het Johari-venster uitgelegd
Het bovengenoemde doel van het Johari-venster bereik je door binnen het venster het open gebied, ‘de arena’, zo groot mogelijk te maken door de rest van de gebieden te verkleinen. Hieronder wordt uitgelegd wat alle gebieden inhouden en hoe je ze vergoot of verkleint.
‘De arena’ – Het open gebied
Het open gebied is de kern van het Johari-venster. In het open gebied bevinden zich eigenschappen, gedachten, gevoelens of gedragspatronen die zowel voor jezelf als voor anderen bekend zijn. In dit gebied zien anderen jou net zoals jij jezelf ziet. Wat hierin zit, is onvermijdelijk zichtbaar, zoals je lengte of oogkleur. De rest van de aspecten deel je met anderen simpelweg door met hen om te gaan.
Stel dat er een grafisch ontwerper is genaamd Sarah. In dit open gebied weten haar collega’s dat Sarah een getalenteerde grafisch ontwerper is. Ze blinkt uit in het creëren van boeiende visuele concepten voor klanten. Haar collega’s waarderen haar vermogen om creatieve oplossingen te bedenken en haar artistieke flair bij het ontwerpen van grafische materialen.
Ook zijn Sarahs houdingen en voorkeuren bekend op de werkvloer. Ze is altijd bereid om anderen te helpen en samen te werken aan projecten. Haar collega’s zien haar als iemand die open staat voor feedback en constructieve kritiek, en die altijd streeft naar het leveren van hoogwaardige ontwerpen.
Het vergroten van dit open gebied kan positieve effecten hebben, zoals het bevorderen van samenwerking, het opbouwen van relaties en het vergroten van zelfbewustzijn. Zo is er dankzij dit open venster effectieve communicatie en samenwerking tussen Sarah en haar collega’s mogelijk. Ze begrijpen elkaars sterke punten, werkaanpak en professionele doelen, waardoor ze beter kunnen samenwerken aan projecten en elkaar ondersteunen bij uitdagingen. Sarah voelt zich gewaardeerd en begrepen in haar rol als grafisch ontwerper. Haar teamleden weten dat ze op haar kunnen rekenen bij het leveren van creatieve en professionele ontwerpen. Dit leidt tot een gezonde werkomgeving waarin iedereen zijn sterke punten kan benutten en samen kan groeien als een succesvol team.
Verder kan het vergroten van het gebied helpen bij het verminderen van misverstanden en het oplossen van conflicten, omdat er vervolgens een grotere mate van begrip is tussen mensen. Het open gebied kan groeien door effectieve communicatie en zelfonthulling, en het ontvangen van feeback-feedforward. Door het vergoten van het open gebied met behulp van deze methoden, breidt het open gebied zich uit tot ‘in’ de andere gebieden, welke zaken nu dus in het open gebied bevinden met alle voordelen die dat met zich meebrengt.
‘De blinde vlek’ – Onbekend voor jezelf, bekend bij anderen
In het blinde gebied bevinden zich zaken die jij niet over jezelf weet, maar die anderen wel opmerken. De blinde vlek kan diverse aspecten hebben. Zo kan je in sommige situaties meer dan je dacht. Je had hier dus niet genoeg zelfinzicht en bewustzijn over je eigen kwaliteiten. Evenzo kan het ook gebeuren dat je gedragingen of valkuilen hebt die anderen zien, maar jij niet. Zo kan het zijn dat Sarah, de grafische ontwerper uit het vorige voorbeeld, soms onbewust te veel hooi op haar vork neemt. Haar collega’s kunnen merken dat ze zichzelf soms overbelast met te veel projecten of deadlines, en dat dit haar stressniveau beïnvloedt. Ze realiseert zichzelf echter niet dat dit gedrag een negatieve impact heeft op haar welzijn en productiviteit.
Het blinde gebied kan ook betrekking hebben op haar ontwerpstijl en presentatie. Misschien zijn er bepaalde ontwerpkeuzes of presentatiegewoonten die haar teamleden opmerken, maar waar Sarah zich niet bewust van is omdat ze deze gewoonten al lange tijd heeft ontwikkeld.
Om het blinde gebied te verkleinen, is het belangrijk dat de betreffende persoon openstaat voor feedback en actief luistert naar wat zijn of haar collega’s te zeggen hebben. Het blinde gebied verkleinen biedt namelijk veel voordelen. Wanneer iemand zich bewust wordt van deze aspecten die zich in het blinde gebied bevinden, kan diegene proactief werken aan het verbeteren van zijn of haar werkstijl en samenwerking met anderen. Dit zal niet alleen de persoonlijke groei bevorderen, maar ook de algehele effectiviteit en harmonie binnen het team vergroten. Verder, wordt hierdoor ook een meer transparante en ondersteunende werkomgeving bevorderd.
‘Het masker’ – Het verborgen gebied
In het verborgen gebied bevinden zich zaken die voor een persoon zelf bekend zijn, maar voor niemand anders. Achter een soort masker dus. Het omvat persoonlijke gedachten, gevoelens, ervaringen, angsten, onzekerheden, en andere aspecten die een persoon om verschillende redenen niet met anderen deelt.
Binnen het voorbeeld van Sarah, de grafische ontwerper, kan in dit gebied bijvoorbeeld de persoonlijke ambitie van Sarah zich bevinden. Sarah heeft mogelijk persoonlijke doelen en ambities in haar grafisch ontwerp carrière, maar ze heeft ervoor gekozen om deze doelen nog niet met haar collega’s te delen. Ze kan bang zijn voor oordeel of negatieve reacties, dus houdt ze deze informatie voor zichzelf.
Of het gaat over persoonlijke of emotionele uitdagingen. Sarah kan net als iedereen emotionele uitdagingen zoals stress, twijfels of frustraties in de werkomgeving ervaren. Deze gevoelens kan ze voor anderen verbergen om bijvoorbeeld een professioneel imago te behouden, of een andere persoonlijke reden.
Het verborgen gebied kan een natuurlijk deel van iemands persoonlijkheid zijn en hoeft niet altijd bediscussieerd te worden, maar het is belangrijk om te erkennen dat het soms waardevol kan zijn om dit gebied te verkleinen. Dit gebied kan verkleind worden door effectieve communicatie en zelfonthulling. Door bijvoorbeeld haar carrièredoelen en ambities te delen, opent Sarah mogelijk nieuwe kansen voor zichzelf. Haar collega’s en leidinggevenden kunnen haar ondersteunen bij het nastreven van haar doelen, en ze kan waardevolle feedback en begeleiding ontvangen om haar vaardigheden verder te ontwikkelen en te versterken
Door het verborgen gebied in haar Johari-venster te verkleinen, kan Sarah dus een meer betrokken teamlid worden. Het kan ook leiden tot een grotere mate van vertrouwen en begrip binnen het team, waardoor samenwerking en creativiteit worden gestimuleerd. Dit kan vervolgens uiteindelijk positieve resultaten voor het hele team kan opleveren.
Potentieel – Het onbekende gebied
Het onbekende gebied omvat zaken welke voor niemand nog bekend zijn, de persoon zelf niet en ook anderen niet. Het omvat eigenschappen, gedachten, emoties of vaardigheden die nog niet zijn gedeeld of erkend in de interacties met anderen. Het onbekende gebied biedt dus een potentieel voor persoonlijke groei, zelfontdekking en een dieper begrip van zichzelf en anderen.
In de context van Sarahs voorbeeld, kunnen er aspecten van haar persoonlijkheid, vaardigheden of gedachten zijn die nog niet bekend zijn bij haar teamleden. Dit kan bijvoorbeeld betrekking hebben op haar verborgen talenten, dromen, angsten of bepaalde persoonlijke uitdagingen die ze nog niet heeft gedeeld.
Zo kan het gaan om haar creatieve passie voor illustreren, die ze nog niet heeft laten zien in haar huidige rol als grafisch ontwerper. Het onbekende gebied kan worden verkend en verkleind door open communicatie, zelfreflectie en feedback van anderen. Als Sarah bijvoorbeeld haar teamleden vertelt over haar interesse in illustratie, kunnen ze haar misschien betrekken bij projecten waarin deze vaardigheid van pas komt. Dit kan nieuwe mogelijkheden creëren voor zowel haar professionele groei als het team als geheel.
Het proces van het verkennen en vergroten van het open gebied gaat gepaard met openheid, vertrouwen en een positieve teamcultuur. Het delen van persoonlijke inzichten en het openstaan voor feedback kan leiden tot een diepere verbinding tussen teamleden en een betere samenwerking bij het bereiken van gezamenlijke doelen.
Het zelf doen – Een Template en oefening
Onder dit kopje vind je instructies en tips om zelf aan de slag te gaan met het venster in de werkomgeving. Ook kun je onder aan de pagina een template vinden om je hiermee te helpen.
Voor je begint – Wees bewust
Het eerste en belangrijke aspect van het werken met het Johari-venster is zelfreflectie en bewustwording. Neem de tijd om na te denken over jezelf, je gedachten, emoties, overtuigingen en hoe deze zich verhouden in interacties met anderen. Welke eigenschappen of emoties deel je al openlijk met anderen? Welke aspecten houd je liever voor jezelf? Dit is het begin van het proces om het venster te openen en de onbekende/blinde gebieden te verkennen en verkleinen.
Het identificeren van je blinde vlekken – Zoek naar feedback-feedforward
Vragen om feedback is een waardevol hulpmiddel om je blinde vlekken te identificeren en het onbekende gebied te verkennen en verkleinen. Je collega’s kunnen bijvoorbeeld inzichten bieden die je misschien nog niet hebt overwogen. Wees open voor constructieve feedback, want het kan je helpen jezelf beter te begrijpen en nieuwe perspectieven te ontdekken. De beste methode hiervoor is door het gebruik van feed-forward. Dit is een methode van feedback geven waarbij de focus ligt op de toekomst. Het gaat om wat iemand in de toekomst kan doen en hoe ze hun prestaties kunnen verhogen, in plaats van wat er in het verleden is gebeurd. Voorbeelden hiervan zijn het geven van suggesties, aanmoediging en advies om iemand te helpen in de toekomst beter te presteren. Op deze manier gaat het identificeren van blinde vlekken makkelijker en prettig voor alle partijen waardoor ook conflict wordt vermeden. Wil je meer weten over feed-forward? Ons blog over feed-forward kun je hier vinden.
Zelfonthulling – Vergroot het open venster
Het open venster is het gebied van zelfonthulling en gedeelde informatie. Om dit te vergroten, kun je proactief zijn in het delen van je gedachten, gevoelens, doelen en ambities met anderen. Door open en eerlijk te communiceren, creëer je een sfeer van vertrouwen en verbondenheid, wat kan leiden tot sterkere relaties en effectievere samenwerking. Een goed startpunt voor teambuilding.
Onderzoek – Verken het onbekende gebied
Het onbekende gebied biedt een enorm potentieel voor persoonlijke groei. Om dit te verkennen, moet je bereid zijn jezelf beter te leren kennen. Wees nieuwsgierig naar je innerlijke gedachten en gevoelens die je mogelijk nog niet volledig begrijpt. Zelfreflectie, dagboekschrijven, meditatie en zelfbewustzijnsoefeningen kunnen je helpen om meer inzicht te krijgen in het onbekende deel van jezelf.
Uitdagingen – Geduld en zelfcompassie
Het proces van werken met het Johari-venster is niet onmiddellijk. Het vergt geduld en zelfcompassie, want het kan ongemakkelijk zijn om jezelf openlijk te uiten en je innerlijke wereld te verkennen. Wees vriendelijk voor jezelf terwijl je groeit en leer van je ervaringen, zelfs als je jezelf beter leert kennen op manieren die uitdagend zijn.
Resultaten – Betere relaties opbouwen
Naarmate je het Johari-venster actief gebruikt, zul je merken dat het de sleutel is tot betere relaties. Door open te communiceren, feedback te ontvangen en jezelf te kennen, ontstaat er een diepere verbinding met anderen. Je zult merken dat anderen ook meer open en eerlijk tegen jou zullen zijn, waardoor wederzijds begrip en vertrouwen worden versterkt.
Hoe verder?
Ontdek jezelf en versterk relaties met het Johari-venster. Het draait om zelfbewustzijn en effectieve communicatie. Identificeer je open, blinde, verborgen en onbekende gebieden. Vergroot het open gebied door open communicatie en feedback te omarmen. feed-forward helpt bij groei en prestatieverbetering. Gebruik het Johari-venster als een waardevol instrument voor persoonlijke en professionele groei. Pas deze concepten toe in je leven voor dieper begrip en betekenisvolle relaties. Verken jezelf en ontdek een leven van authenticiteit en verbondenheid.
Zie jij ook het belang van feedback in? En zou je binnen jouw team het geven en ontvangen van feedback willen verbeteren? Wij, van de Zelforganisatie Fabriek, zijn gespecialiseerd in het geven van feedback trainingen en alles wat daarbij komt kijken. In deze training spelen we onder andere een spel dat teamleden uitdaagt door middel van het uitvoeren van een aantal leuke en leerzame opdrachten.
Vraag een offerte aan voor een voorstel op maat. Behoefte om eerst even contact te hebben? Je kunt ons bereiken op 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl.
