Steeds meer organisaties zijn bezig met het toepassen van Deep Democracy. Maar wat is het en wat voegt het toe? Deep Democracy wordt over het algemeen toegepast voor besluitvorming, dialoog en conflictoplossing.
Deep Democracy heeft als doel besluiten en ideeën in een groep rijker en beter gedragen te maken door diversiteit te benutten.
Dit is steeds belangrijker omdat de complexiteit toeneemt zowel binnen als buiten de organisatie. Hedendaags succes vraagt om over grenzen (van afdelingen/organisaties) heen te gaan en met verschillende expertises samen te werken. De essentie van samenwerken en leiderschap is het kunnen omgaan met verschillen en die gebruiken als energiebron voor verdere ontwikkeling en succes.
In deze blog lees je wat de uitgangspunten van Deep Democracy zijn, hoe je gedragen besluiten neemt en hoe Deep Democracy zelforganisatie faciliteert. Ook krijg je tools en technieken mee voor het direct toepassen van Deep Democracy.
Waarom Deep Democracy?
Herken je ook dat mensen soms ja zeggen en nee doen? Of dat een team het democratisch genomen besluit niet geheel ondersteunt? Met Deep Democracy maak je gebruik van de wijsheid van de groep. Zo kom je tot krachtige en gedragen besluiten die leiden tot duurzame verandering. Het draagvlak wat je creëert met het toepassen van Deep Democracy voorkomt sabotagegedrag. Denk aan roddelen, opzettelijk tegenwerken of vertragen, pesterijen, sarcasme, vertrek of gestopte communicatie.
Conflicten die ontstaan in een groep, worden bij het toepassen van Deep Democracy gezien als een kans voor ontwikkeling. Door verschillende perspectieven te onderzoeken krijgt de groep inzicht in de onderliggende wijsheid. Dat is de kern van Deep Democracy.
Deep Democracy helpt je dus om onder andere te realiseren:
- Duurzaam te veranderen;
- gedragen besluiten te nemen;
- Positief met conflicten om te gaan;
- Meer inclusiviteit;
- Meer effectiviteit.
Daarnaast biedt Deep Democracy een alternatief voor eindeloze vergaderingen. Het mooie is dat je Deep Democracy in alle organisaties kan toepassen.
Uitgangspunten Deep Democracy
Deep Democracy is in het leven geroepen door Mindell in 1988, met als doel om naast feiten en cijfers onze diepste emoties mee te nemen in onze overwegingen voor een positieve en duurzame verandering. Door aandacht te geven aan de onderstroom (emoties, waarden en overtuigingen) komt wijsheid boven tafel. Zo kun je echt kwalitatieve, gedragen groepsbesluiten nemen. In de onderstroom zit namelijk de werkelijke potentie van de groep.
Transparantie
Wat als je geen aandacht geeft aan de onderstroom?
Wanneer je geen aandacht geeft aan de onderstroom kan dat zorgen voor onveiligheid, lage betrokkenheid en weinig verantwoordelijkheid, uit de hand lopende conflicten, slechte sfeer en sabotage van veranderingen en besluiten. Met als gevolg achterblijvende resultaten en ontevreden medewerkers.
Echter, sabotagegedrag komt overal voor en ontstaat wanneer mensen zich niet gehoord voelen, wanneer ‘dat wat gezegd moet worden, niet gezegd kan of mag worden’.
’We nemen geen beslissingen voor maar met mensen’
Met de volgende uitgangspunten help je mensen vanuit een positieve intentie verschillen te onderzoeken.
Deep Democracy uitgangspunten:
- Niemand heeft monopolie op de waarheid.
- We gaan in gesprek om onze relatie te verdiepen.
- We zijn bereid met elkaar te leren.
- We zullen het tempo van het gesprek af en toe vertragen.
- We hebben elkaars hulp nodig om betere luisteraars te worden.
- Praten en luisteren zijn menselijk.
- We gaan ervan uit dat het af en toe chaotisch is.
Deep democracy en zelforganisatie
Bij effectieve samenwerking is het van belang dat iedereen wordt gehoord en gezien. Deep Democracy faciliteert het ontwikkelproces van teams door mensen met elkaar te verbinden. Lencioni beschrijft in zijn teamontwikkelingsmodel dat wanneer een team open communiceert, er betrokkenheid ontstaat. Deze betrokkenheid zorgt ervoor dat een team elkaar verantwoordelijk houdt. Men durft elkaar dan aan te spreken op verantwoordelijkheden en afspraken. Dit is nodig om als team resultaatgericht en succesvol zelforganiserend te zijn. Deep democracy draagt dus bij aan zelforganisatie door mensen met elkaar te verbinden en iedereen de ruimte te geven zijn zegje te doen om vervolgens gedragen besluiten te nemen.
Starten met Deep Democracy
Deep Democracy vraagt in eerste instantie geduld van de groep. Met Deep Democracy vertraag je om vervolgens te versnellen. We hebben vaak de neiging te zoeken naar gelijkgestemden zodat we snel door kunnen gaan. Je denkt hiermee te versnellen maar wanneer niet iedereen is gehoord, gaat dat te koste aan de kwaliteit óf gaan mensen sabotagegedrag vertonen. Met Deep Democracy maak je juist ruimte voor verschillen om de diversiteit in de groep te benutten.
Hoe krijg je mensen hierin mee? Wil je Deep Democracy echt laten werken in de groep dan dient iedereen de waarde ervan in te zien om ruimte te maken voor ieders inbreng. We raden je daarom aan de 7 bovenstaande principes met de groep te bespreken.
Tools en technieken
- Check-in / check-out
Tijdens de check-in stel je relevante vragen. Maak daarin ruimte voor zowel inhouds- als gevoelsniveau. Er is geen ruimte voor discussie. Laat iedereen verantwoordelijk en bewust omgaan met de tijd. Voorbeeldvragen voor de check-in: ‘Hoe zit je erbij?’, ‘Weerhoud iets je om volledig hier te zijn?’, ‘Wat hoop je uit deze meeting te halen?’, ‘Wat is vandaag belangrijk voor jou?’ Bij grote groepen kun je inchecken in groepen.
De check-out heeft als doel om mensen comfortabel uit de meeting te laten vertrekken. Vragen die je daarbij kunt stellen zijn: ‘hoe kijk je terug?’, ‘wat was voor jou het belangrijkste dat vandaag gezegd is?’ of ‘wat wil je hier laten om goed en prettig uit te kunnen checken?’
- Vijf stappen Deep Democracy (Lewis-methode)
- Verzamel alle invalshoeken
- Zoek actief naar het alternatief
- Verspreid ‘het alternatief’
- Voed de wijsheid van de minderheid toe aan het besluit
- Duik in de onderstroom wanneer nodig
- Het weerbericht
Dit is een techniek om in de onderstroom te duiken. Dit gebruik je wanneer de groep vastzit, als er verwarring is of bij sabotagegedrag. Met behulp van het weerbericht maak je de groep bewust van haar gedrag en vaste patronen.
Hoe doe je dat?
- Benoem wat je ziet (feitelijk, neutraal, zonder rugnummers). Bijvoorbeeld: In de groep zien we regelmatig mensen in en uit lopen. Het is al 4 keer voorgekomen dat…
- Benoem alle rollen (meningen, argumenten, emoties, stemmen, ideeën)
- Na het weerbericht ben je stil en wacht je totdat iemand in de groep het proces zal oppakken.
- Eventueel kun je de vraag stellen: wie herkent zich hierin?
Wanneer werkt Deep Democracy niet?
Zoals al eerder is benoemd kun je Deep Democracy in iedere organisatie toepassen. Er kunnen belemmerende overtuigingen en bezwaren zijn die ervoor zorgen dat Deep Democracy niet goed werkt. Een aantal voorbeelden daarvan zijn: ‘Niet iedereen is wijs’, ‘We moeten niet luisteren naar iedereen zijn of haar standpunt’, ‘Leiders zijn alleen verantwoordelijk voor het nemen van besluiten’, ‘Deep Democracy kost teveel tijd’.
Om Deep Democracy écht te laten werken moet je erin geloven dat ieders perspectief inzicht geeft. Wanneer we niet luisteren gaat dat ten koste van de kwaliteit van beslissingen en betrokkenheid.
Dat betekent niet dat we altijd iedereen moeten vragen wat hij of zij ervan vindt of dat iedereen alles moet zeggen. Zorg ervoor dat de juiste mensen op de juiste manier worden betrokken. Uiteindelijk scheelt dat tijd.
Daarnaast kun je als leider, met behulp van Deep Democracy, sterk op het proces zitten en op die manier meer coachend leidinggeven. Natuurlijk is het belangrijk dat een leidinggevende kaders biedt en duidelijkheid. Maar geef het team de ruimte om daar zelf invulling aan te geven.
Wil jij met Deep Democracy aan de slag?
Bij de Zelforganisatie Fabriek zijn we gespecialiseerd in zelforganisatie en Deep Democracy. Volg een van onze trainingen of breng zelforganisatie naar een volgende stap met een van onze teamcoaches. Behoefte om eerst even contact te hebben? Je kunt ons bereiken op 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl.
