Er is veel geschreven over de voordelen van zelfsturende teams, maar wat zijn de nadelen van zelfsturende teams? Er is weinig wetenschappelijk onderzoek gedaan naar nadelige effecten van zelfsturing.
We weten zeker dat bijvoorbeeld hogere autonomie en meer coachend leiderschap een positief effect hebben op de prestaties van teams. Daarnaast zorgt het aanpassingsvermogen van zelfsturende teams veelal voor effectief aanpakken van problemen. Dat komt uit grootschalige onderzoeken als bijvoorbeeld die van Steward (2006).
Wanneer we inzicht hebben in nadelen van zelfsturende teams dan kunnen de voor- en nadelen tegen elkaar worden afgezet. Helaas konden wij slechts één wetenschappelijk artikel vinden dat specifiek gaat over de nadelen van zelfsturing.
In dit blog zetten we de inzichten uit dit artikel voor je uiteen.
Kan de flexibiliteit van een zelfsturend team juist tegen het team werken?
Eén van de grote voordelen van zelfsturende teams is de flexibiliteit van het team. Het team kan de eigen structuur en het eigen werk naar eigen inzicht optimaal en flexibel organiseren.
Langfred (2007) vroeg zich af of een team zich ook zo kan aanpassen dat het in het eigen nadeel werkt. Oftewel, in welke situaties zorgt de flexibiliteit van het zelfsturende team voor lagere prestaties?
Hij heeft de invloed van inhoudelijke- of relationele conflicten op de teamstructuur onderzocht. Het team kan de eigen structuur immers aanpassen in reactie op conflict.
Wat zijn bevindingen zijn? Die vatten we onder de figuur samen.
- Het onderzoek vindt dat inhoudelijk- of persoonlijk conflict leidt tot verminderd vertrouwen binnen het team. Misschien herken je het wel; als je het inhoudelijk oneens bent met een teamgenoot en je weet zeker dat je zelf gelijk hebt, dan heeft dat invloed op hoe je die persoon ziet en vertrouwt. Hetzelfde geldt voor relationele conflicten; deze conflicten gaan vaak gepaard met sterke negatieve gevoelens en dat vermindert het bestaande vertrouwen.
- Het onderzoek vindt dat vermindert vertrouwen leidt tot lagere autonomie en minder interactie en coördinatie. Logisch, want als je teamleden niet vertrouwt dan zul je niet geneigd zijn hen volledig autonoom aan de slag te laten gaan.
Hetzelfde geldt voor de mate van interactie en coördinatie. Wanneer je je teamleden niet vertrouwt dan ga je ervoor zorgen dat je je werk onafhankelijk van hen kunt uitvoeren, hierdoor vermindert de interactie en coördinatie.
Hier zie je dus dat het aanpassingsvermogen van het team tegen het team werkt. Vermindert vertrouwen leidt tot aanpassingen in de structuur van het team die de prestaties niet ten goede komen. - Uiteindelijk heeft de combinatie van verlaagde individuele autonomie én verminderde coördinatie en interactie een negatief effect op de prestaties van het zelfsturende team.
*Alleen de relatie tussen verminderd vertrouwen en verminderde interactie en coördinatie werd niet significant aangetoond in de studie. De directe relatie tussen conflict en een verminderde interactie en coördinatie was wél sterk significant.
Hoe kunnen we gebruik maken van deze inzichten?
De studie toont aan dat inhoudelijke- en persoonlijke conflicten een negatief effect hebben op de individuele autonomie en de mate van coördinatie en interactie. Zo past het zelfsturende team zijn eigen structuur op een dysfunctionele en nadelige manier aan. Dit effect leidt tot lagere prestaties.
De inzichten uit dit artikel heb ik verwerkt in drie tips:
- Neem conflicten serieus: dit vinden we lastig. Als er een conflict optreedt (inhoudelijk óf relationeel) dan moeten we er iets mee. Maak als zelfsturend team afspraken over hoe je omgaat met conflicten. Zo hebben sommige zelfsturende teams een ‘conflict resolution’ procedure. Andere teams die bijvoorbeeld Scrum gebruiken hebben een specifieke rol (de Scrum Master) die een oog houdt op de conflicten binnen het team. Laat conflicten niet voortbestaan maar los ze op, anders ga je de structuur van je zelfsturende team zo aanpassen dat je slechter gaat presteren.
- Werk aan vertrouwen: over vertrouwen binnen teams wordt veel geschreven. Ook deze studie toont aan dat dit terecht is. Vertrouwen is een belangrijke bouwsteen voor een effectieve teamstructuur (individuele autonomie i.c.m. voldoende interactie en coördinatie). Lencioni geeft redelijk wat handvatten als je meer wilt weten over hoe je vertrouwen ontwikkelt binnen een zelfsturend team.
- Evalueer hoe men individuele autonomie en de mate van coördinatie en interactie ervaart: sowieso is het goed om in een zelfsturend team kort-cyclisch te evalueren op de samenwerking. Maar dit onderzoek geeft aan dat je zelf de structuur van het team op een negatieve manier kunt beïnvloeden. Het kan daarom geen kwaad om in het bijzonder aandacht voor individuele autonomie en coördinatie en interactie te hebben.
Of de voordelen van zelfsturing opwegen tegen de nadelen? Dat moet je natuurlijk zelf bepalen, maar wij denken van wel. Mocht je ook overtuigd zijn van wel dan kun je verder lezen over zelfsturing in ons andere blog: Zelfsturend vermogen vergroten in jouw team: waarom en hoe?
Het blijft natuurlijk wel belangrijk om zelfsturing of zelforganisatie zorgvuldig in te voeren. En dat is niet makkelijk als je het voor het eerst doet.
Wil jij met zelfsturing of zelforganisatie aan de slag?
Bij de Zelforganisatie Fabriek zijn we gespecialiseerd in zelforganisatie en alles wat daarbij komt kijken. Volg een van onze trainingen of breng zelforganisatie naar een volgende stap met een van onze teamcoaches. Behoefte om eerst even contact te hebben? Je kunt ons bereiken op 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl.
