Nieuwe manieren van samenwerken vragen nieuwe competenties. Zelfsturende of zelforganiserende teams dienen te functioneren zonder de traditionele teamleider.
Welke nieuwe competenties dan onmisbaar zijn? Dat lees je in dit blog.
Oja, dit blog gaat in op de verschillen tussen zelforganisatie en zelfsturing, mocht je dat onderscheid vaag vinden.
Wat is een competentie?
Allereerst goed om duidelijk te hebben wat we onder een competentie verstaan.
Een competentie is een herkenbaar gedragspatroon dat zich gedurende langere tijd, regelmatig en onder verschillende omstandigheden herhaalt.
Een competentie is een complex concept. Zo ontstaat een competentie uit een combinatie van wat je weet, wat je hebt meegemaakt, wat je veel hebt gedaan in je leven, en uit je aangeboren talenten.
Nu we dit helder hebben kunnen we ingaan op de cruciale competenties voor zelfsturende en zelforganiserende teams.
Cruciale competentie #1: ontwikkel persoonlijk leiderschap
In een zelforganiserend of zelfsturend team ben je allemaal gelijk. Je werkt samen zonder teamleider.
Als de leider wegvalt, wie neemt er dan de leiding? Wie zorgt er voor richting?
Het wegvallen van de traditionele leider vraagt om een nieuwe competentie van teamleden, namelijk persoonlijk leiderschap op individueel niveau. Iedereen is een beetje leider dus.
Je moet samen zelf richting geven (vaak binnen kaders), eigen keuzes maken, en verantwoordelijkheid nemen voor resultaten. En dat lukt alleen als iedereen persoonlijk leiderschap vertoont.
Persoonlijk leiderschap is de competentie om jezelf te leiden. Je realiseert je eigen doelen door allereerst zelfkennis te vergroten, vervolgens je doelen te stellen, randvoorwaarden te creëren voor succes, en vervolgens stap-voor-stap naar je doel toe te werken.
Cruciale competentie #2: stel samen prioriteiten
Binnen veel teams stelt de teamleider prioriteiten. Zo zorgt het team ervoor dat het als één blok vooruit beweegt. Het stellen van prioriteiten is daarom onmisbaar voor ieder team. Er is immers altijd meer te doen dan er uren in de werkweek zitten.
Hoe zorg je als zelforganiserend team dat er prioriteiten worden gesteld?
In de praktijk zien we verschillende varianten, waarbij een succesfactor is dat het hele team het samen eens moet zijn hoe het team prioriteiten stelt. Zo kun je bijvoorbeeld één ervaren teamlid verantwoordelijk maken voor de prioriteiten. Of je kunt gezamenlijk prioriteiten bepalen in een wekelijkse teamvergadering.
Met ons speciaal ontwikkelde Zelforganisatie Teamcanvas kun je gemakkelijk samen doelen en prioriteiten stellen. Download het template gratis.
Cruciale competentie #3: los conflicten samen op
Als een conflict ontstaat, zul je daar samen uit moeten komen. Je bent immers zelforganiserend.
Idealiter voorkom je dat een conflict ontstaat. Veelal is een conflict een opeenstapeling van frustratie die, mits vroeger uitgesproken, geen conflict had hoeven worden. Om dit te realiseren kun je frequente feedbacksessies inplannen waarin je de samenwerking van het team evalueert.
Er is toch een conflict ontstaan, en nu?
Je ziet dat verschillende organisaties verschillende manieren hebben gevonden om hiermee om te gaan. Zo werkt Buurtzorg met teamcoaches waarvan de hulp ingeschakeld kan worden. Andere organisaties hebben een uitgebreider proces, bijvoorbeeld:
- Probeer er eerst samen uit te komen
- Als het samen niet lukt, wijs je gezamenlijk een van je collega’s van ‘mediator’ aan
- Als het nog niet lukt er uit te komen kan een inhoudelijk ‘panel’ geraadpleegd worden
- Als het dan nog niet lukt kan de oprichter geraadpleegd worden
Ook interessant: Het Verschil Tussen Zelforganisatie En Zelfsturing
Cruciale competentie #4: communiceer, geef feedback, vraag feedback
Samenwerken in een team is lastig. Ieder mens is anders, heeft eigen voorkeuren en eigen gedragingen. Het is van belang dat je als zelforganiserend of zelfsturend team de competentie ontwikkelt om duidelijk te communiceren.
Spreek met elkaar af wat je wilt bespreken, hoe je dat wilt bespreken, en hoe vaak je zaken wilt bespreken. Als je hier duidelijke afspraken over maakt is het bovendien makkelijker om elkaar aan te spreken op de gemaakte communicatie-afspraken.
Zojuist kwamen we al even op het onderwerp feedback. Het geven en krijgen van feedback is een cruciale competentie om te ontwikkelen. Waar voorheen een teamleider deze rol voornamelijk op zich nam, moet je dit nu als gelijkwaardige collega’s samen doen.
Door continue feedbackstromen zorg je ervoor dat je als individu en als team voortdurend blijft groeien. Regel dus absoluut feedbackmomenten in!
Cruciale competentie #5: leer denken vanuit de klant
In traditionele teams houd de teamleider meestal vinger aan de pols qua financiën en winstgevendheid van het team. Binnen een zelfsturend of zelforganiserend team moet je deze competentie zelf ontwikkelen.
Iedereen moet zich bewust worden van kosten- en inkomstenstromen. Doe als team dingen waar klanten om vragen, niet de dingen waarvan jij denkt dat klanten ze willen. Om je klant écht te leren kennen is het van belang dat iedereen contact heeft met klanten en het gesprek voert over wat zij belangrijk vinden.
Door continu te praten met klanten zorg je tevens dat het team ervoor zorgt om relevante diensten of producten te blijven leveren. Als dat niet zo is, dan zal de klant namelijk aangeven te overwegen over te stappen naar een concurrent.
Wil jij met zelfsturing of zelforganisatie aan de slag?
Bij de Zelforganisatie Fabriek zijn we gespecialiseerd in zelforganisatie en alles wat daarbij komt kijken. Volg een van onze trainingen of breng zelforganisatie naar een volgende stap met een van onze teamcoaches. Behoefte om eerst even contact te hebben? Je kunt ons bereiken op 020 – 2442 838 of info@zelforganisatiefabriek.nl.
